Vấn đề cơ bản của triết học: Khái niệm, Nội dung

Với thế giới ngày càng đi lên hiện nay, có rất nhiều khái niệm liên quan đến triết học không khỏi làm chúng ta bỡ ngỡ và khó để hiểu đúng không? Vậy vấn đề cơ bản của triết học là gì? Nội dung của nó như thế nào? Bài viết dưới đây sẽ giải đáp mọi thắc mắc về triết học cho các bạn. Hãy cùng theo dõi nhé!

Vấn đề cơ bản của triết học là gì?

Triết học là gì?

Triết học là hệ thống những câu hỏi và những giải đáp của con người về thế giới xung quanh cũng như vai trò của con người ở trong thế giới ấy. Triết học lý giải những thắc mắc về sự tồn tại của con người và sự vật, cũng như giải thích được những yếu tố về ý thức và giá trị của con người.

Triết học là gì? Các vấn đề cơ bản của triết học

Khái niệm vấn đề cơ bản của triết học 

Xuyên suốt trong lịch sử phát triển của Triết học, vấn đề cơ bản nhất của triết học là tập trung lý giải sự tồn tại của ý thức và vật chất, đây được xem là vấn đề cơ bản nhất. Bởi vì muốn biết được sự khác nhau giữa các học thuyết triết học như thế nào thì điều trước tiên chúng ta cần phải làm rõ được việc nhận thức thế giới ở trong chúng ta và thế giới thực khác nhau như thế nào. 

Ngoài ra, nhờ vào sự giải đáp của vấn đề này mà chúng ta mới có thể lý giải được những thắc mắc còn lại về triết học trong cuộc sống của chúng ta như phân chia triết học ở quá khứ và ở hiện tại và các vấn đề khác.  Vấn đề cơ bản của triết học có hai mặt:

Mặt thứ nhất:

Trả lời cho câu hỏi: “Vật chất hay ý thức, giới tự nhiên hay tinh thần, cái nào có trước, cái nào có sau, cái nào quyết định cái nào?”

Để giải đáp cho câu hỏi này, người ta đã đưa ra hai lý luận hoàn toàn trái ngược nhau: 

• Một số ý kiến về triết học cho rằng yếu tố vật chất xuất hiện trước và ý thức xuất hiện sau cho nên đã hình thành một khái niệm riêng về chủ nghĩa duy vật
• Tuy nhiên, những ý kiến khác lại cho rằng yếu tố ý thức xuất hiện trước và vật chất ra đời sau. Vì vậy mà đã hình thành nên những khái niệm về chủ nghĩa duy tâm.

Mặt thứ hai:

Trả lời cho câu hỏi: Con người có khả năng nhận thức được thế giới không?”

Ở câu hỏi này, dựa vào sự khác biệt ý kiến ở mặt thứ nhất  mà các nhà triết học cũng chia thành hai tư tưởng lý giải như sau:

• Những người thiên về chủ nghĩa duy vật thì cho rằng con người có thể nhận thức được về thế giới xung quanh và sự nhận thức này phản ánh lại một cách khách quan về thế giới vào trong suy nghĩ của con người.
• Những người thiên về chủ nghĩa duy tâm cũng cho rằng con người có thể nhận thức về thế giới. Tuy nhiên, sự nhận thức này là khả năng tự nhận thức của con người và nó có giới hạn.

Vấn đề cơ bản của triết học là gì?

>>> Xem thêm: Hướng dẫn cách viết tiểu luận triết học chi tiết nhất

Nội dung vấn đề cơ bản của triết học

Vấn đề cơ bản của triết học lí luận theo chủ nghĩa duy vật

Theo các nhà triết học thiên về chủ nghĩa vật chất, họ quan điểm rằng vật chất xuất hiện trước yếu tố ý thức. Cho nên, họ tin rằng những gì đang tồn tại đều là vật chất và tất cả đều được tạo thành từ vật chất, những gì xảy ra trên thế giới này là thành quả của tự kết hợp giữa vật chất với nhau.

Các nhà triết học chỉ ra rằng, chủ nghĩa duy vật đã hình thành và phát triển qua 3 hình thức đó chính là chủ nghĩa duy vật cổ đại (chủ nghĩa duy vật chất phác), siêu hình và chủ nghĩa duy vật biện chứng. 

• Chủ nghĩa duy vật chất phác : Đây là một loại hình thức chủ nghĩa duy vật hình thành từ thời kỳ cổ đại tại cả ba trung tâm văn hóa lớn là Trung Quốc, Ấn Độ và Hy Lạp. Có thể nói, chủ nghĩa duy vật cổ đại là kết quả nhận thức của các nhà Triết học duy vật thời cổ đại. Ở hình thức này, các lý luận triết học về thế giới cơ bản còn mang tính chất cảm tính, ngây thơ bởi những quan điểm cũng như lý giải của nhà triết học còn mang nặng tính trực quan.
• Chủ nghĩa duy vật siêu hình (thế kỷ XVII - XVIII): Chủ nghĩa duy vật siêu hình là hình thức kế thừa và phát triển lên của chủ nghĩa duy vật chất phác. Ở thời kỳ này, chủ nghĩa duy vật được xây dựng nhằm chống lại thế giới quan duy tâm và tôn giáo của giai cấp phong kiến.
• Chủ nghĩa duy vật biện chứng: Có thể nói, chủ nghĩa duy vật biện chứng là hình thức ưu việt nhất: kế thừa, phát huy những tinh hoa đồng thời khắc phục những hạn chế của các hình thức chủ nghĩa duy vật đi trước. Nó được xây dựng dựa trên cơ sở lý giải một cách khoa học về ý thức, vật chất và mối quan hệ của vật chất và ý thức. Chủ nghĩa duy vật biện chứng được các nhà triết học như C. Mác, Ăngghen đặt nền móng để Lenin phát triển cũng như hoàn thành nó. 

3 Hình thức của chủ nghĩa duy vật

(Bên cạnh 3 hình thức chính, chủ nghĩa duy vật bao gồm thêm một số dạng như: Chủ nghĩa duy vật tầm thường, chủ nghĩa duy vật kinh tế, đại biểu Buykhơnơ, Môlet Sốt…)

Mac-Lênin đã cho rằng, yếu tố chủ nghĩa duy vật đang là một yếu tố quyết định hướng đi cho nhận thức của con người về thế giới, giải thích về vai trò của con người ở trong thế giới. Những khía cạnh của triết học Mác-Lênin được xem là một cột mốc để từ đó nghiên cứu về con người cũng như lịch sử. Đây là một dấu mốc để đánh dấu về sự phát triển và tồn tại của con người, khẳng định rằng con người là những yếu tố làm nên lịch sử. Triết học Mác-Lênin hoàn thiện đã góp phần làm rõ nhận thức về triết học và yếu tố khoa học, hai yếu tố này có mối liên hệ với nhau, triết học thì tạo ra những cách thức đúng đắn để cho khoa học ngày càng đi lên và ngược lại.

Vấn đề cơ bản của triết học lí luận theo chủ nghĩa duy tâm 

Ngược lại với quan điểm chủ nghĩa duy vật, các nhà triết học thiên về chủ nghĩa duy tâm lại cho rằng, ý thức là yếu tố xuất hiện trước và nó mang tính quyết định cho yếu tố vật chất. Theo chủ nghĩa duy tâm, các nhà triết học chỉ ra rằng nó được ra đời từ sự nhận thức, họ cho rằng giữa chủ nghĩa duy tâm và sự ra đời của tôn giáo có mối liên kết chặt chẽ với nhau. 

Chủ nghĩa duy tâm được chia thành hai giai đoạn khác nhau đó là chủ nghĩa duy tâm mang tính chủ quan và khách quan.

• Chủ nghĩa duy tâm chủ quan thì cho rằng những chuyện xảy ra trên thế giới đều phụ thuộc vào nhận thức và cảm  nhận của con người. Cụ thể là một nhà triết học người Anh tên Gioócgiơ Béccli đã chỉ ra rằng vật chất trên thế giới này nó tồn tại một cách riêng lẻ và việc đưa ra những lý giải về vật chất là gì đều không  có lợi ích gì bởi vì đơn giản nó chỉ là một cái tên gọi. Ông cho rằng, Những vật chất tồn tại trong cuộc sống của chúng ta là hoàn toàn do chúng ta cảm giác, ông lấy ví dụ điển hình như, chúng ta nhìn thấy chiếc bàn, chiếc ghế có hình dạng gì, màu sắc gì sở dĩ là do những nhận thức về cảm giác của chúng ta mà thôi chứ thực ra chúng không tồn tại.  
• Chủ nghĩa duy tâm khách quan lại cho rằng ý thức khách quan xuất hiện trước và nó tồn tại một cách độc lập. Theo nhà triết học Platon, ông quan niệm rằng các sự vật xung quanh chúng ta là một vòng tuần hoàn, chúng sinh sống rồi mất đi và cứ thế, không mang tính chân thực. mặt khác ông cho rằng tồn tại một thế giới mang tính không cảm tính, nó mang tính chân thực.

Trên đây là một số thông tin về khái niệm, nội dung vấn đề cơ bản của triết học là gì?. Hy vọng bài viết này sẽ giúp ích được cho các bạn trong quá trình học tập cũng như làm việc.